Collectief Particulier Opdrachtgeverschap is sterk in opmars, zo blijkt uit een recent afgeronde landelijke inventarisatie die is uitgevoerd door adviesbureau De Regie BV uit Amsterdam.
Landelijke aansturing
Na de Tweede Wereldoorlog is de bouw van woningen in ons land decennia lang centraal door het rijk aangestuurd. Door de grote woningnood en de snelle bevolkingsgroei, schakelde het rijk de woningcorporaties in om jaarlijks grote hoeveelheden woningen te bouwen. Later kregen ook projectontwikkelaars en bouwbedrijven voet aan de grond. Burgers waren niet of nauwelijks bij de totstandkoming van hun eigen woningen betrokken.
Stimulering PO en CPO
Sinds het eind van de jaren negentig is er in de landelijke en de locale politiek hernieuwde aandacht voor het particulier opdrachtgeverschap. Naast de traditionele zelfbouw, waarbij een -meestal beter gesitueerde- particulier een bouwkavel verwerft en een eigen woning laat bouwen, stimuleert het rijk sindsdien ook actief het zogenaamde ‘collectief particulier opdrachtgeverschap’ (CPO). Van CPO is sprake als een groep particulieren (georganiseerd in een vereniging of stichting) een bouwlocatie verwerft en gezamenlijk in eigen beheer met zelf gekozen partners zonder winstoogmerk een (woning)bouwproject ontwikkelt en realiseert.
Eerste CPO-projecten al in jaren '80
CPO-projecten hadden in het begin van de jaren tachtig al laten zien dat projectontwikkeling in eigen beheer kwalitatief goede woningen en een stevigere sociale structuur opleverden. Bewoners hadden bovendien meer invloed en zeggenschap en bij een slimme aanpak konden de woningen ver onder de marktprijs worden gerealiseerd.
Tot de eeuwwisseling bleef CPO een nichemarkt en een relatief onbekend verschijnsel. Ondanks het feit dat er verschillende zeer interessante projecten werden gerealiseerd, waren de meeste gemeentebestuurders nog terughoudend om locaties rechtstreeks aan groepen particulieren uit te geven.
CPO in woonvisies
Enkele jaren geleden is daarin een duidelijke kentering gekomen. Steeds meer gemeenten hebben in hun woonvisie een paragraaf over CPO opgenomen en de CPO-projecten schieten inmiddels als paddenstoelen uit de grond. Kleine gemeenten zien CPO sinds kort massaal als een ideaal instrument om starters en senioren een serieuze kans op passende woonruimte in hun eigen gemeente te bieden. Grotere gemeenten zien in CPO een kansrijke strategie om de leefbaarheid, de differentiatie en de toekomstwaarde van wijken te versterken en tegelijk gehoor te geven aan de roep van de mondige burger om meer zeggenschap en keuzevrijheid.
Verdrievoudiging CPO-woningen
De toegenomen interesse in CPO komt ook tot uiting in de productiecijfers. In de periode 2006-2010 is ten opzichte van de voorgaande periode (2001-2005) zelfs sprake van meer dan een verdrievoudiging van het aantal geplande en opgeleverde CPO-woningen. Provincies als Noord-Brabant, Noord-Holland, Gelderland en Zuid-Holland lopen daarbij voorop. In perifere provincies is het individuele opdrachtgeverschap vanouds populairder.
CPO verwerft een eigen positie
Hoewel het aandeel CPO ten opzichte van de totale jaarlijkse woningbouwproductie nog beperkt is, zijn er duidelijke aanwijzingen dat CPO een eigen plaats in de Nederlandse woningbouwcultuur aan het verwerven is. En datzelfde lijkt, mede door de inspanningen van gemeenten als Almere, Woerden, Enschede en Amsterdam ook te gelden voor de uitgifte van individuele bouwkavels in verstedelijkte gebieden.
Zou het beleid van de rijksoverheid om uiteindelijk eenderde van alle nieuw te bouwen woningen via particulier opdrachtgeverschap te realiseren dan straks toch realiteit worden?
21 april 2008
Marcel Kastein,
De Regie BV
www.deregie.nl
