Inmiddels is collectief particulier opdrachtgeverschap (CPO) in Nederland gemeengoed geworden. Het vergt veel van een bouwgroep en het kost al gauw enkele jaren om een project te realiseren, maar de meeste zelfbouwers die samen een project tot stand brachten, zijn terecht enorm trots op het bereikte resultaat.
Voor bouwgroepen is het niet eenvoudig een geschikte nieuwbouwlocatie te vinden. Wanneer een gemeente een bouwlocatie exclusief voor CPO uitgeeft, moet je als bouwgroep vaak met andere bouwgroepen wedijveren. Op andere nieuwbouwlocaties krijg je als CPO-groep te maken met de concurrentie van professionele projectontwikkelaars. En als je eenmaal beet hebt, is het belangrijk de mogelijkheden en onmogelijkheden van een locatie goed in kaart te brengen. In het onderdeel Kavels kan je nieuwbouwlocaties vinden waarop CPO-projecten kunnen worden gerealiseerd.
Om de potentiële voordelen van CPO te benutten, doe je er als bouwgroep verstandig aan om al in een vroeg stadium van het project een procesbegeleider in te schakelen. Een procesbegeleider begeleidt bouwgroepen bij het bepalen van de aanpak, het verwerven van hun locatie, het voeren van overleg en onderhandelingen en het nemen van groepsbesluiten. Overigens eisen hypotheekverstrekkers tegenwoordig ook dat CPO-projecten door een procesbegeleider worden begeleid.
In CPO-projecten staat duurzaam bouwen vaak hoog op de agenda. Soms is het de hoofddoelstelling van een bouwgroep. De bouwgroep wil dan op zoveel mogelijk fronten een zo duurzaam mogelijk project realiseren. Bij het maken van afspraken over de verwerving van een bouwlocatie, moeten bouwgroepen tegenwoordig steeds vaker aantonen dat zij (bijna) energieneutrale woningen gaan realiseren. Ook die bouwgroepen moeten dat dan vertalen naar een praktische aanpak.
Voor senioren die zelf de regie over hun leven willen blijven houden, biedt CPO kansen. Zij kunnen met elkaar een woonproject realiseren, waarin zij samen oud kunnen worden en tot op zekere hoogte op elkaar kunnen terugvallen. Ieder huishouden beschikt over eigen (levensloopbestendige) woonruimte. Daarnaast kunnen gezamenlijke voorzieningen worden gerealiseerd waar ruimte is voor ontmoeting of het organiseren van activiteiten.
Jongeren die graag in hun eigen dorp willen blijven wonen, realiseren regelmatig samen hun eigen koopwoningen. Alleen op deze manier zijn zij in staat de woningen betaalbaar te houden en de stap naar zelfstandig wonen te maken. Veel jongeren wonen noodgedwongen gedurende langere tijd bij hun ouders in. Betaalbare huurwoningen zijn schaars en woningen die te koop staan, zijn voor hen te duur.
In de praktijk blijkt het helemaal niet zo moeilijk te zijn om als groep een bouwplan te laten uitwerken waarmee alle groepsleden kunnen instemmen. Als je daarbij als groep gebruik maakt van de kennis en ervaring van een architect en een procesbegeleider, is een bouwgroep prima in staat in een hoog tempo allerlei belangrijke collectieve ontwerpbeslissingen te nemen.
In een CPO-project zijn er meerdere mogelijkheden om een bouwbedrijf te selecteren. Dat kan al vroeg in het proces, maar ook pas als het bouwplan technisch helemaal is uitgewerkt. In beide gevallen is het belangrijk dat een bouwgroep zich realiseert dat het selecteren van een aannemer in de bouwsector aan allerlei strikte regels is gebonden. Om de regie over je eigen project te houden, doet iedere bouwgroep er verstandig aan zich tijdens dit traject door een professionele CPO-begeleider en een ervaren architect te laten adviseren.
Voordat je kunt starten met de bouw van je CPO-project, is een omgevingsvergunning (voorheen bouwvergunning) nodig. Als het definitief ontwerp (DO) gereed en goedgekeurd is, kan de vergunning worden aangevraagd. De meeste bouwgroepen laten de aanvraag verzorgen door hun architect of door het bouwbedrijf. Het traject ter verkrijging van een vergunning verloopt via een strikte, wettelijk geregelde procedure.
In CPO-projecten wordt een bouwlocatie meestal aan de vereniging geleverd. Die deelt de locatie in afzonderlijke kavels op en verkoopt deze kavels dan door aan de leden. Voor de bouw van de woningen sluiten de leden ieder een aannemingsovereenkomst met het bouwbedrijf dat door de vereniging is geselecteerd. Als er appartementen worden gebouwd, moet het eigendom eerst gesplitst worden in appartementsrechten voordat de eigendomsoverdracht van de woningen bij de notaris kan plaatsvinden.
In een CPO-project kan je als koper individueel met de aannemer afspreken dat hij je woning compleet met badkamer en keuken oplevert zodat je er meteen kunt intrekken. Maar dat hoeft niet! Zaken als de keuken, de badkamer, het tegel- en stucwerk, de afwerking van vloeren, wanden en plafond, ja zelfs de binnenwanden en –deuren, kan je na de oplevering van je woning ook zelf (laten) aanbrengen. Als je dat goed voorbereidt en daarbij de juiste vakmensen inschakelt, kan dat een prachtig resultaat opleveren en je kunt bovendien ook nog eens geld besparen.
Als je in een CPO-project je eigen huis bouwt, is dat een goede gelegenheid om je woning ‘vanaf scratch’ opnieuw in te richten. Hoe krijg je de juiste sfeer in huis? Wat voor interieurstijl spreekt je aan? Wat kan je doen met de vloeren en wanden? Welke meubels, kasten en raamdecoratie passen bij elkaar? Wat kan je doen om de verschillende ruimtes sfeervol te verlichten?
Om je nieuwe woning als eigenaar in goede staat te onderhouden, is het belangrijk op een rij te zetten met welke onderhoudswerkzaamheden je in de toekomst te maken krijgt. De eerste jaren zal dat wel meevallen, je woning is tenslotte nieuw. Maar op wat langere termijn, zijn nieuwe investeringen onvermijdelijk. Denk bijvoorbeeld aan de vervanging van installaties of het buitenschilderwerk.
Bij de bouw van appartementen, is het onderhoud en beheer van de gemeenschappelijke delen de verantwoordelijkheid van een Vereniging van Eigenaars (VVE). Daar ben je als eigenaar dan verplicht lid van.
