CPO Berlijn
Gepubliceerd: 03-07-2014 Laatste update: 29-12-2018

Hoewel zelfbouwen zich in Nederland steeds meer aan het ontwikkelen is, zijn ze in Duitsland al een stuk verder. Zo was bijvoorbeeld in 2008 het aandeel van (C)PO in de totale nieuwbouw in Duitsland ongeveer 59%, terwijl dit in Nederland circa 11% bedroeg. Het hogere aandeel in Duitsland wekt een interessante vraag op: wat doen onze Oosterburen beter?

cpo in Amsterdam en Berlijn

Een vergelijkend onderzoek tussen CPO in Amsterdam en Berlijn, geeft aan dat er voor verschillende uitdagingen in de Nederlandse praktijk mogelijke oplossingen in de Duitse verscholen liggen. Een belangrijk punt waarop CPO van reguliere woningbouw verschilt, is de betrokkenheid van de bewoners in de planontwikkeling. De charme van CPO, zelf de regie hebben over je woningsituatie, betekent dat plankosten moeten worden gemaakt voordat er een hypotheek kan worden afgesloten. Daarnaast is zelfbouw een ingewikkeld proces met veel verschillende spelers, waardoor je soms makkelijk het overzicht verliest, terwijl je de handen al vol hebt aan elkaar als groep.

voorfinanciering plankosten

Wanneer in Nederland onder NHG een hypotheek moet worden verstrekt, kunnen planontwikkelingskosten daar moeilijk in worden opgenomen. Dat komt doordat het NHG wil voorkomen dat de gemaakte kosten de eindwaarde van de woning overstijgen. Dit probleem wordt in Duitsland opgelost door CPO-ondersteunende banken met een speciaal plankostenkrediet, dat bij de aanvang van de bouw wél in de hypotheek mag worden opgenomen. De banken houden hierbij zelf controle over de uitgaven die met het krediet worden bekostigd, zodat de zorgen die het NHG heeft worden ondervangen.

architect in Duitsland verplicht

De vrijheid en de regie die CPO juist zo aantrekkelijk maken, kunnen ook voor veel problemen zorgen. De meeste deelnemers zijn niet bekend met de processen van vergunningen aanvragen, ontwerpen, aanbesteden of begrotingen maken en dat brengt risico’s met zich mee. Hoewel dit in Duitsland niet anders is, biedt één praktisch verschil een grote opluchting. Men is bij onze oosterburen verplicht een architect te huren. Die architect is opgeleid en verantwoordelijk voor het ontwerpen, het aanvragen van vergunningen, het aanbesteden, en het projectmanagement, tot vijf jaar na oplevering. Bovendien hebben architecten een vastgelegd honorarium, zodat ze alleen op kwaliteit kunnen concurreren, niet op prijs. De architect functioneert dus als een verplichte procesbegeleider en zorgt er voor dat de groep zich goed kan richten op de juiste prioriteiten.

rol procesbegeleider

De situatie in Nederland is niet hetzelfde als in Duitsland maar wel vergelijkbaar. Ook in Nederland zou een voorfinanciering in de uiteindelijke hypotheek moeten kunnen worden opgenomen. Banken kunnen bijvoorbeeld zelf zorg dragen voor de integriteit van de uitgaven of een procesbegeleider inschakelen. De procesbegeleider blijkt in Berlijn ook grote steun voor de CPO groep te kunnen betekenen, waardoor het proces overzichtelijker wordt en de juiste keuzes sneller worden gemaakt.

Dus wat kunnen we leren van onze oosterburen? Goede procesbegeleiding biedt mogelijkheden voor betere financiering en een gestroomlijnder proces, zodat de groep zich bezig kan houden met wat er echt toe doet: de eigen woonruimte vormgeven.